|
نویسنده مطالب زیر: میرزایی
انواع گازهای طبیعی CNG و تجربه گاز سوز کردن خودروها
|
سه شنبه 85 خرداد 23 ساعت 10:9 عصر |
|
ارتقای کیفی فراورده های تولیدی با فرمولاسیون های پیشرفته و کارآمد از جمله هدف های کلیدی شرکت نفت پارس است که در این زمینه همواره شاهد موفقیت های تازه ای بوده ایم.
در این راستا یکی از تازه ترین فراورده های نفت پارس که برای نخستین بار در کشور تولید می شود، روغن موتور پارس CNG است.
این محصول که برای خودروهای گاز سوز اعم از سواری و اتوبوس تولید می شود، دارای سه ویژگی برجسته شامل نقش موثر در کاهش آلودگی محیط زیست، اقتصادی بودن برای کاربران و تسهیل کننده عملکرد موتور اتومبیلهایی است که از گاز طبیعی CNG استفاده می کنند.
از آنجا که استفاده از گاز طبیعی CNG طی سالهای اخیر در اتومبیلهای گاز سوز کشور رایج شده و در آینده جایگزین سوختهای فسیلی در بیشتر اتومبیلها خواهد شد، در گزارش زیر با انواع گازهای طبیعی از جمله CNG و تجربه برخی از کشورهای جهان در گازسوز کردن خودروها آشنا می شویم. پژوهشگر این گزارش سیدمحمد مهدی تسلطی از کارشناسان انرژی و محیط زیست است که خلاصه مقاله وی را ملاحظه می کنید.
تاکنون مهمترین و معمول ترین سوخت برای استفاده در سرویس های حمل و نقل، در بسیاری از کشورهای دنیا بنزین و گازوییل بوده است. اتومبیل هایی که سوخت بنزین یا گازوییل مصرف می کنند موجب انتشار مواد مضر و آلاینده با ترکیبات شیمیایی پیچیده ای می شوند که به نوبه خود سبب تولید اوزون در سطح زمین می شوند. با آنکه تمهیدات مختلف برای کاهش آلودگی اعم از برنامه های معاینه فنی خودروها یا نصب سیستم های کنترل انتشار آلاینده در اگزوز خودروها در کشورهای پیشرفته بکار گرفته شده، لیکن این برنامه ها در شهرهای بزرگ مسئله تولید ازن و سایر آلاینده ها را به حد کافی کاهش نداده است.
ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی درجهان شناخته می شود و می تواند استفاده گسترده از هیدروکربورهای گازی به خصوص CNG را به عنوان سوخت خودروها به ویژه در ناوگان حمل و نقل عمومی در دستور کار خود قرار دهد و بدین وسیله مصرف گازوییل و بنزین را کاهش دهد، که این خود کاهش آلودگی های زیست محیطی و همچنین کاهش هزینه های اقتصادی بخش حمل و نقل را به دنبال دارد. CNG با توجه به شرایط اقلیمی ایران و وجود شبکه گسترده توزیع گاز، جایگزین بسیار مناسبی برای دیگر سوخت هاست.
تاریخچه استفاده از گاز طبیعی در خودروها
فناوری (NGV) Natural Gas Vehicles ، دارای تاریخچه طولانی و در عین حال پراکنده است. طی دهه های گذشته که نگرانی ها در مورد اوضاع محیط زیست و تولید انرژی، مورد توجه بیشتری قرار گرفت، گاز طبیعی نیز بیش از پیش به عنوان جایگزین سوختهای سنتی خودروهای دیزلی و بنزینی مطرح شده است. در صورتی که توازنی بین نقاط قوت و ضعف فناوری سوخت و خودرو برقرار شود، صنعت نوپای NGV ، شایستگی ارتقا از یک سوخت جایگزین به یک جایگزین واقعی سوختهای موجود را خواهد یافت.
ایتالیایی ها، استفاده از خودروهای با سوخت گاز طبیعی را قبل و در طول جنگ جهانی دوم، هنگامی که بنزین گران و به صورت گسترده در خودروهای جنگی استفاده می شد، به یک واقعیت بدل کردند.
در اواخر دهه1970 و اوایل دهه1980، فعالیتهای بین المللی مهمی در مورد خودروهای با سوخت گاز طبیعی آغاز شد. در سال1979 ، نیوزلند از اولین کشورهایی بود که از خودروهایی با گاز طبیعی استفاده کرد.
کانادایی ها برنامه NGV خود را در سال1982، با یافتن یک پشتیبان قوی برای حمایت از برنامه NGV در کشور آغاز کردند. »مک گیر« وزیر آموزش عالی، علوم و ارتباطات کانادا در آن سالها اولین کسی بود که یک پارچه سفید را روی لوله اگزوز اتوبوسی شهری قرار داد، که با یک روش نسبتاً ساده، به جای استفاده از سوخت دیزل، از سوخت گاز طبیعی استفاده می کرد. وی بدین ترتیب نشان داد که سوخت جدید در مقایسه با موتور دیزل معمولی، دوده ندارد و هوا را سیاه نمی کند. در سال1986 نیز یک صندوق تحقیق و توسعه NGV توسط دولت کانادا تاسیس شد و تا سال1994 بیش از پانزده میلیون دلار کانادا را برای پروژه های تحقیقاتی مختلف مربوط به NGV تخصیص داد.
در ژوییه1986، به بهانه برگزاری نمایشگاه انرژی کانادا در ونکوور، گروهی متشکل از35 نفر به دلیل علایق مشترک خود به NGV ، انجمن بین المللی خودروهای گاز طبیعی با نشان اختصاری (IANGV) ، را تشکیل دادند.
در اوایل دهه1990، طرفداران NGV ، گفتگوهایی را درباره راهبرد تجاری سازی جهانی NGV آغاز کردند. از آن تاریخ، برخی از تولید کنندگان عمده خودرو، سرمایه گذاری های قابل توجهی را که (در مقایسه با استانداردهای صنعت خودرو ناچیز بود) به تحقیقات و کارهای نمایشی اختصاص دادند، تا ببینند آیا می توانند خودروهایی تولید کنند که با استفاده از سوخت گاز پاک و کارآمد، کار کنند و این که آیا صنعت گاز از نیروی کافی برای توسعه بازار خودروها، کامیونها و وانت هایی که با سوخت جدید کار می کنند، برخوردار است؟ از این سالها به بعد انجمن های منطقه ای و ملی NGV بتدریج شکل گرفتند. از جمله این انجمن ها می توان به تشکیل مجمع NGV ژاپن در سال1991، انجمن خودروهای با سوخت گاز طبیعی اروپا (ENGVA) در سال1994 و بسیاری دیگر از انجمن های مشابه در انگلستان، فرانسه و بعدها در استرالیا و روسیه اشاره کرد.
سیاستها و اقداماتی که برخی از کشورهای جهان به منظور گازسوز کردن خودروها اجرا کرده اند در بیشتر اوقات موثر بوده است. اما آنچه مسلم است اینکه تمام این سیاستها نمی تواند برای کشور ما نیز موثر باشد و با توجه به موقعیت و نیازهای هر کشور، باید سیاست های مربوط، اجرا شود. اما تجربیات و برنامه های سایر کشورها می تواند راهنمای خوبی برای برنامه ریزان و مجریان این امر در کشور باشد تا در صورت لزوم این اقدامات را به کار برند.
برنامه های ژاپن برای گازسوز کردن خودروها
اولین اقدام ژاپن برای گازسوز کردن خودروها، شناخت زمینه های مناسب به منظور تولید انبوه خودرو با سوخت گاز طبیعی (CNG) بود. در ژاپن زمینه های مناسب برای گاز سوز کردن خودروها به ترتیب شامل: اتوبوسهای شهری، کامیونهای حمل زباله، کامیونهای شرکت حمل ونقل و خودروهای تجاری است.
دولت ژاپن در سال1999، به منظور جلوگیری از افزایش انتشار ذرات معلق حاصل از احتراق گازوییل در خودرو و حفظ محیط زیست، برنامه ای را طراحی کرد. دولت ژاپن در این برنامه4 نوع سوخت خودرو را برای4 گروه خودرو با نام های خودروهای بنزینی کم آلاینده، خودروهای با سوخت CNG ، خودروهای با سوخت LPG و همچنین خودروهای دیزلی که توسط دولت، گواهی DPF را اخذ کرده اند پیشنهاد کرد که با استانداردهای جدید مطابقت داشتند و مردم را به استفاده از این چهار گزینه ترغیب کرد.
سایر سیاست های انجام شده در ژاپن برای افزایش خودروهای گاز سوز CNG به شرح زیر است:
1- ایجاد اطمینان شرکت های خودروساز از تقاضا برای خودروهای گازسوز در آینده
2- تنوع بخشیدن به انواع خودرو و کاهش بیشتر بهای خودروها
3- یارانه های قوی و اقدامات حمایتی
4- وضع قیمتهای سودآور برای CNG
5- توسعه زیرساختها در سراسر ژاپن
6- کاهش هزینه های تسهیلات سوختگیری
تجربه کره جنوبی
هدف وزارت محیط زیست کره جایگزین کردن20 هزار اتوبوس با سوخت گاز طبیعی فشرده شده در9 شهر اصلی در طول7 سال بوده است. برنامه CNG که در کره انجام شده، شامل نکات مهم زیر است:
- قابلیت دسترسی آسان به تکنولوژی موتورهای CNG در کارخانه های کره ای
- وجود زیرساخت های خطوط لوله گاز طبیعی در سراسر کشور
- تمایل سیاسی به تجدید نظر در قوانین موجود
- انگیزش های مالیاتی و دیگر محرک های مالی و ابزارها برای تشویق در مورد خرید اتوبوس های جدید و ساخت جایگاه های سوختگیری.
CNG در چند کشور آسیایی
در کشورهای آسیایی از جمله بنگلادش، چین، هند، اندونزی، مالزی، پاکستان، فیلیپین و ویتنام، برنامه هایی برای گاز سوز کردن خودروها به اجرا گذاشته شده است.
توجه بیشتر این کشورها به آثار زیست محیطی ناشی از آلودگی هوا، وابستگی هر چه بیشتر این کشورها به واردات سوختهای معمول از جمله بنزین و گازوییل و همچنین افزایش فشار هر چه بیشتر سازمانها و گروههای طرفدار محیط زیست مبنی بر استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت پاکیزه و تمیز از جمله موارد اجرا شده در این کشورهاست. البته باید توجه داشت استفاده از گاز طبیعی CNG در بخش حمل و نقل در آخرین مرحله قرار دارد و اصولاً کشورهایی در گاز سوز کردن خودروها موفق تر هستند که ابتدا در صنایع کوچک و سایر کاربردها گاز طبیعی را به کار گرفته باشند.
انواع گازهای طبیعی
در اینجا با توجه به روند گازسوز شدن اتومبیلها در سطح جهان به تشریح انواع هیدروکربورهای گاز طبیعی می پردازیم که به عنوان سوخت در خودروها قابل استفاده اند.
گاز طبیعی مایع (LNG) : این نوع گاز طبیعی که به طور عمده از متان تشکیل شده و در دمای161- درجه سانتیگراد در فشار اتمسفر به مایع تبدیل می شود، گازی است با سوخت پاک، ارزان و فراوان و تا دهها سال آینده بخشی از سوخت اتومبیلها را تامین می کند.
مشکل اصلی این سوخت، شیوه ذخیره سازی آن در خودرو است. چون در حال حاضر تکنولوژی ذخیره سازی در دمای پایین هنوز تا تکامل و دستیابی به جنبه های اقتصادی لازم زمان بیشتری نیاز دارد و به همین دلیل تعداد خودروهای با سوخت LNG ، در سطح دنیا محدود است.
گاز مایع (LPG) : این گاز مایع از پروپان و بوتان تشکیل شده که همان گازی است که در سیلندر نگهداری می شود و در منازل مورد استفاده قرار می گیرد.
LPG از نظر تکنولوژی مورد نیاز برای سوخت در خودرو کاملاً بدون مشکل است و تکنولوژی لازم با قیمت مناسب قابل دستیابی است. علاوه بر این گاز LPG مزایای زیست محیطی بسیار چشمگیری دارد. اما علی رغم مزایای زیست محیطی و تکامل تکنولوژیک، محدودیت عرضه این سوخت در جهان و نیازمندی به تاسیسات زیربنایی خاص برای سوخت گیری، آینده بکارگیری LPG را در سطح دنیا محدود می کند.
گاز طبیعی فشرده (CNG) : در این سیستم، گاز طبیعی به شکل فشرده شده و با فشار بالا در حدود220 اتمسفر ذخیره می شود.
فشار بالای ذخیره سازی ایجاب می کند که شکل مخزن به صورت استوانه ای باشد. شکل استوانه ای مخزن گاز احتمال قرار دادن آن را در محل باک بنزین ناممکن می سازد. بنابراین در مورد خودروهای سواری معمولاً فضای در دسترس برای این منظور، محدود به بخشی از فضای صندوق عقب خودرو است. به طور معمول بیشترین حجمی که برای مخزن گاز با توجه به محدودیت در یک خودروی سواری4 درب (سدان) می توان دست یافت در نمونه های ساخته شده حدود80 لیتر است. با چنین حجمی بیشترین مسافت طی شده توسط خودرو می تواند حدود250 کیلومتر باشد.
در حمل و نقل عمومی، مانند اتوبوس های شهری، سوخت CNG
می تواند سوخت بسیار مناسبی باشد. مثلاً در اتوبوسها می توان از سقف آنها بعنوان مخزن گاز طبیعی فشرده شده استفاده کرد. در این صورت شکل محدودیت مسافت طی شده وجود نخواهد داشت. این امر موجب شده است که در سال های اخیر بکارگیری سوخت CNG در اتوبوسهای شهری که از موتور دیزل بهره می گیرند به طور قابل توجهی رشد کند.
منبع: فصلنامه شماره2 بررسی های اقتصادی انرژی
|
| |
نظرات شما ( ) |
|
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
|
| 
