در نیمه دوم قرن بیستم و زمانی که مارشال مک لوهان تئوریسین ارتباطات، اصطلاح دهکده جهانی را در مورد کره زمین بکاربرد، نظریه او با شگفتی و بحث و گفت وگوی منتقدان بسیار مواجه شد، لیکن امروزه نه تنها این نظریه به طور کامل پذیرفته و ثابت شده، بلکه پاره ای از صاحب نظران معتقدند با توجه به گسترش برق آسای ارتباطات، افزایش روز افزون جمعیت و پیشرفت چشمگیر صنعت، دهکده جهانی ما روز به روز محدودتر و کوچکتر می شود.
    از سویی کره خاک علیرغم گسترش دانش فضایی بشر تا این زمان به منزله تنها سیاره حیات بخش کهکشان لایتناهی شناخته می شود که مواهب طبیعی آن امکان زیست و زندگی را در اختیار موجودات انسانی، جانوری و گیاهی قرار می دهد.
    اما ظرفیت این طبیعت بسیار محدود و در برابر آلودگی های زیست محیطی آسیب پذیر و در موارد متعدد غیرقابل تجدید است. با این همه در حال حاضر بر اثر بی مبالاتی و توجه نکردن به حفاظت محیط زیست از سوی بشر، طبیعت محدود زمین به تدریج محدودتر و کمتر می شود و با از میان رفتن تعادل زیست محیطی، بحران زیست و زندگی به اوج خود خواهد رسید.
    با توجه به همین مسایل، کارشناسان و متخصصان، مطالعات وسیعی را در بحث محیط زیست آغاز کردند و مقررات و استانداردهای متعددی را در کلیه شئون فعالیت های انسانی تدوین و در سطح بین المللی آن را لازم الاجرا می دانند.
    در این میان یکی از فعالیت های انسانی، به بخش صنعت برمی گردد که میزان گسترش و توسعه آن در کشورهای مختلف منجر به هشدارهای زیست محیطی گوناگون شده و توجه صاحبان صنایع و دست اندرکاران را به رعایت موازین و اصول و مقررات ویژه ای جلب می کند.
    این مقررات حتی در چارچوب مدیریت های زیست محیطی تبین شده و راهکارهای علمی ویژه ای را در رابطه با صنایع مختلف در اختیار قرار می دهد. اما در بحث آلاینده های سوخت های فسیلی و فرآورده های نفتی قوانین و مقررات ویژه با موشکافی بیشتری مطرح می شود، زیرا زیانی که از این بابت متوجه محیط زیست می شود به مراتب گسترده تر از سایر معضلات زیست محیطی است.
    در اینجا نکته قابل توجه این که، آلایندگی محیط زیست بر اثر فرآورده های نفتی و سوخت های فسیلی، تنها محدود به صنایع و تولید کنندگان نمی شود، بلکه بخش عظیمی از این آلایندگی ناشی از ناآگاهی و سهل انگاری مصرف کنندگان این قبیل فرآورده هاست.
    در بخش روانکارها، تکنولوژی این صنعت روز به روز پیشرفته تر می شود و تولید کنندگان می کوشند با بهینه سازی تولیدات خود، اثرات مخرب زیست محیطی را به حداقل برسانند.
    براساس آمار آژانس محیط زیست آمریکا شهروندان این کشور سالیانه بیش از240 میلیون گالن روغن مصرف شده را به داخل فاضلاب ها و یا زمین های بیابانی و زراعی می ریزند. این در حالی است که از1/2 میلیون گالن روانکاری که در وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می گیرد، کمتر از نیمی از آن در موتور اتومبیل ها سوخته و هوا را آلوده می کند.
    متخصصان صنایع روانکاری برای کاهش این ضایعات، تدابیر گوناگونی اتخاذ کرده اند از جمله در فناوری های جدید سعی در عرضه روانکارهایی دارند که بیشترین کارآیی، کمترین هدردهی، خرابی موتور و آلودگی را برای محیط زیست داشته باشند.
    یکی از ترفندهای مهم، طولانی کردن زمان استفاده از روغن در اتومبیل ها و کاستن از تعویض های مکرر روغن است که این امر می تواند، محیط زیست را از آلایندگی بیشتر رهایی بخشد. اگر در گذشته روغن های موتور اتومبیل بین3 تا6 هزار مایل تعویض می شد، امروزه روغن های سنتزی با فن آوری پیشرفته ای تولید می شود که بیش از20 تا25 هزار مایل، بیش از40 هزار کیلومتر کاربرد داشته و نیازی به تعویض ندارد.
    اما در رابطه با مصرف کنندگان، کاستی های فراوانی وجود دارد که در جوامع انسانی، با فرهنگ های گوناگون متفاوت و قابل توجه است. بسیاری از مصرف کنندگان روانکارها، از نوع و چگونگی روغنی که در اتومبیل خود استفاده می کنند، آگاهی ندارند و یا آگاهی آنان اندک و ناچیز است. پاره ای از آنها با استفاده از روغن های بازیافت شده غیرتخصصی، بدون آگاهی از مشخصات و مضرات آن از این قبیل روغن ها استفاده می کنند. گروه کثیری نیز به جای مراجعه به مراکز تعویض روغنی مجاز، خودشان در مکان های مختلف به ویژه حاشیه جاده ها، اقدام به تعویض روغن اتومبیل خود کرده و‌ آسیب های زیست محیطی فراوان به بار می آورند. این افراد به طور عموم از زیان های ورود روغن های کارکرده به محیط زیست آگاه نیستند و عملکرد خود را طبیعی و عادی می دانند!
    اکنون این سئوال مطرح می شود که برای پیشگیری و کاستن از چنین روش ناهنجاری چه باید کرد؟
    قدر مسلم این که آموزش همگانی و آگاه ساختن عموم مردم، حتی از دوران نوباوگی و از مرحله دبستان می تواند اثر گذار باشد. اما این آموزش نمی تواند محدود به یک یا دو سازمان و تشکیلات شود، بلکه به یک همکاری جمعی پیوسته از سوی همه نهادها و ارگان های دولتی و بخش خصوصی نیازمند است. در این میان نقش وسایل ارتباط جمعی بیش از همه موثر و چشمگیر خواهد بود. محیط زیست سالم در صورتی فراهم می شود که یکایک انسان هایی که از طبیعت و مواهب آن برخوردارند، با آگاهی از معضلات زیست محیطی، مقابله با آن را یک وظیفه و یک تعهد انسانی همیشگی بدانند.

مدیریت آلودگی هوای شهری
[عناوین آرشیوشده]